Lichtplannen en licht plannen

In onze monsterblog over lichtplannen verzamelen we een groot aantal relevante aspecten rondom dit thema. Je kunt kennismaken met het maken van lichtplannen. Hoe maak je ze? Waar let je op? Wat heb je erbij nodig? Waarom maak je eigenlijk een lichtplan?

Wat is een lichtplan?

Een lichtplan is een plattegrond van een ruimte, gebouw of omgeving, waarin de verlichtingsarmaturen zijn ingetekend. Hierin wordt duidelijk op welke posities de armaturen geplaatst worden en om wel soort/type armaturen het gaat. Een lichtplan kun je zowel op papier als digitaal tekenen. Samen met een lichtberekening is het lichtplan onderdeel van een lichtadvies.

Waarom maak je een lichtplan?

In een lichtplan kijk je dus naar welke armaturen je op welke posities in een ruimte of omgeving gaat gebruiken. Vervolgens kun je met een lichtberekening afleiden of je ontwerp voldoet aan de gestelde uitgangspunten. Past dit licht bij de taak of actviteit die in de ruimte plaatsvindt? Zal er verblinding optreden? Je kunt dat berekenen. Daarnaast kun je in een lichtplan ook visualisaties maken van het eindresultaat. Je geeft een impressie van de sfeer en van het lichtbeeld. Zodat je nog voordat je ook maar één armatuur hebt geïnstalleerd, al kunt (laten) beoordelen of het eindresultaat naar wens zal worden.

Wat is een lichtberekening?

Een lichtberekening maak je aan de hand van een computerprogramma zoals ReLUX of DiaLUX. De software rekent in een model van de ruimte of omgeving uit welke lichtsterkte er bepaalde punten behaald wordt. We noemen deze punten het meetvlak. In een kantoor is dat bijvoorbeeld het bureauoppervlak van je werkplek. Het resultaat van een lichtberekening kan bestaan uit een tabel met lux waarden per positie, een plattegrond met isolijnen, een visualisatie met pseudokleuren of een realistische 3D rendering.

Hoe maak ik een lichtplan?

Een lichtplan maak je op papier of digitaal. In alle gevallen begint het met het tekenen van een plattegrond van de ruimte of omgeving waarin je licht wil aanbrengen. Maak de plattegrond op schaal. In lichtplan software kun je naast de plattegrond ook wanden etc. opbouwen, je maakt dan een volledig virtueel model. Teken hierin ramen, deuren, meubels, stroompunten etc. Markeer ook taakgebieden. Een taakgebied is een zone in de ruimte of omgeving waarin een bepaalde activiteit plaats heeft. Bijvoorbeeld beeldschermwerk aan een bureau, lezen op de bank, koken aan het aanrecht in de keuken. Daarna ga je verlichtingsarmaturen intekenen. Op deze manier ontstaat een algemene indruk van jouw plan. Aan de hand van jouw tekening kan een elektro installateur bekabeling, schakelmateriaal en verlichting installeren. Een lichtplan op papier zegt echter niets over de lichtsterktes die je zult bereiken. Of hoe het lichtbeeld en sfeer zullen gaan uitzien. Aan de hand van een lichtberekening op de computer kun je wél iets zeggen over lichtsterktes, het lichtbeeld en de visuele sfeer.

Wat heb ik nodig om een lichtplan te maken?

Om een lichtplan te kunnen maken dien je een aantal zaken bij elkaar te brengen. Denk aan de fysieke- en technische kenmerken van de ruimte. Je wil nadenken over hoe de ruimte gebruikt wordt (activiteiten, taken). Wanneer je met lichtplanningssoftware zoals ReLUX of DiaLUX gaat werken, dien je voor de armaturen die je in je plan wil inzetten ook bestanden te hebben. In zo'n bestand zitten de lichttechnische data van het armatuur opgeslagen. Het zijn bijvoorbeeld Eulemdat, *.IES of *.ULD bestanden.

Waar let ik op bij het maken van een lichtplan?

Bij het maken van een lichtplan let je op veel aspecten. Zo hou je rekening met de toepassing van de ruimte. De stijl van het interieur of exterieur. Je kijkt naar de aanwezigheid en posities van bestaande elektra leidingen en schakelaars. Je houdt rekening met obstakels in de ruimte, zoals muren, planten, kasten - die voor schaduw kunnen zorgen. Daarnaast hou je ook rekening met contrasten tussen licht en donker.

Relevante richtlijnen bij het maken van een lichtplan

Er zijn bovendien ook richtlijnen als het gaat om verlichting. Bijvoorbeeld de NEN-EN 12464-1:2011 (nl) en artikel 6.3 uit het Arbobesluit. In dit soort richtlijnen zijn bijvoorbeeld de gemiddelde lichtsterktes (lux) per ruimte in en om een gebouw gedefinieerd, waaraan de verlichting moet voldoen.

Heb jij vragen over het maken van een lichtplan?

Plaats je vragen onder deze blog in de comments. Een team van lichtadviseurs zit klaar om jouw specifieke vragen te beantwoorden. Uiteraard ben je ook van harte uitgenodigd om jouw aanvullingen op dit artikel met de andere bezoekers van het platform te delen.

Meer informatie

• Gerelateerde informatie bij het begrip 'aarde'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'installeren'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'isolijnen'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'kantoor'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'led'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'lichtberekening'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'lichtplan'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'lichtplan'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'lichtplan op papier'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'lux'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'relux'...
• Gerelateerde informatie bij het begrip 'relux'...

Reageren op dit artikel

Even sparren met een lichtadviseur?

Je kunt direct online een meeting inplannen met een van onze lichtadviseurs. Of het nu gaat om een korte vraag, het (vrijblijvend) introduceren van een offerte-aanvraag of iets anders; we staan graag voor je klaar!

Heb je nog (andere) vragen?

Is jouw vraag met de informatie op pagina niet of niet volledig beantwoord? Of staat je vraag of onduidelijkheid misschien nog niet in onze Kennisbank? Neem dan contact op met onze verlichtingsexperts.

Hulp bij verlichting

Onze Kennisbank bevat tientallen veelgestelde vragen en thema's rondom de projectmatige toepassing van verlichting.